Wat is de renovatieverplichting?
De renovatieplicht is een verplichting die de Vlaamse regering vanaf 1 januari 2023 oplegt aan iedereen die na die datum eigenaar wordt van een residentieel, energieverslindend gebouw (EPC-label E of F). Concreet komt het erop neer dat alle woningen, appartementen of studio’s waarvan de authentieke akte na 1 januari 2023 verleden wordt, gerenoveerd moeten worden tot minstens energieprestatieniveau D, en dat binnen de vijf jaar na de aankoop. Deze renovatieplicht kadert binnen de ambitie om de gebouwen waarin we wonen energiezuiniger te maken en over te stappen naar duurzamere verwarmingstechnologieën (en zo onze energiefactuur mee onder controle te houden).
Voor wie geldt de renovatieplicht?
De verplichting tot energetische renovatie is in Vlaanderen van toepassing voor iedereen die de nieuwe eigenaar wordt van een residentieel gebouw. Daaronder vallen zowel eengezinswoningen als appartementen, studio’s en kamers. De renovatieverplichting geldt voor elke notariële overdracht in volle eigendom, alsook voor het vestigen of overdragen van een recht van erfpacht of opstal.
Wat is de timing?
De ingangsdatum is 1 januari 2023. Voor elke akte die na die datum verleden wordt, gaat op de aktedatum een renovatietermijn van vijf jaar in. Na die periode moet een EPC met minstens label D voorgelegd kunnen worden. Dat energieprestatieniveau is slechts een tussenstap, want de Vlaamse regering heeft een langetermijnpad uitgetekend. Vanaf 2028 zal namelijk EPC-label C de norm worden, met verdere verstrengingen in 2035 tot label B en tot label A in 2040. Appartementen krijgen iets meer tijd: label B zal pas gelden vanaf 2040 en label A vanaf 2045.
Hoe wordt de renovatieverplichting gecontroleerd?
Uiterlijk vijf jaar na de aankoop moet de koper een nieuw EPC laten opmaken door een erkende EPC-verslaggever. Uit dat energieprestatiecertificaat moet blijken dat de energieprestaties van het gebouw verbeterd werden tot minstens energielabel D.
Wat als EPC-label D na 5 jaar niet is gehaald?
Voor woningen die de vooropgestelde energieprestatie-eis na 5 jaar niet halen, zal een boete worden opgelegd. Die zal naar verwachting gemiddeld 5000 euro bedragen, met een minimum van 500 euro en een bovendrempel van 200.000 euro. Bovendien wordt meteen ook een nieuwe deadline bepaald om de woning alsnog te renoveren tot het gevraagde energieprestatieniveau.
Zijn er uitzonderingen?
De renovatieverplichting geldt niet voor wie een woning erft of voor de overdracht van aandelen. Ook wanneer een woning binnen de vijf jaar na aankoop gesloopt wordt, geldt de verplichting evenmin. In dit geval zullen sowieso de nog strengere normen voor heropbouw gelden. Ook onroerend erfgoed zoals beschermde monumenten vormen een uitzondering.
Ook voor verhuur?
Jawel. De renovatieverplichting geldt voor elke aankoop na 1 januari 2023, ongeacht de toekomstige gebruikers van het residentiële gebouw. Wie dus een woning of appartementsgebouw koopt om later te verhuren, zal binnen de vijf jaar energetisch moeten renoveren.
Wat is het lock-ineffect?
Een lock-ineffect ontstaat wanneer de renovatie bepaalde ingrepen omvat die de mogelijkheden beperken om een gebouw in een latere fase nog energie-efficiënter te maken. Door bijvoorbeeld de buitengevel te isoleren tot energielabel D, kan het in een volgende fase moeilijk of onmogelijk worden om de energieprestaties verder te verbeteren. Doordacht en toekomstgericht te werk gaan bij de renovatie, is dus verstandiger dan kortzichtig renoveren tot de actuele wettelijke minimumeis.