Feitelijke samenwoonst
Wie gewoon “feitelijk samenwoont” heeft weinig bescherming. Om niet te zeggen: geen. De eigenaar zijn inwonende partner op elk ogenblik op straat zetten.
Wettelijke samenwoonst
Twee personen die samenwonen en bij hun gemeente een verklaring van wettelijk samenwonen afleggen, zijn wettelijk samenwonend. Deze aangifte geeft een zekere juridische bescherming. Een van de samenwonende partners kan niet zomaar op eigen houtje beslissen om de woning te verkopen of weg te schenken. Hij heeft hiervoor steeds het akkoord van zijn of haar partner nodig. Als een van de samenwonenden zonder goede reden weigert, dan kan de rechter de andere toelaten om alleen te handelen. Als de verstandhouding tussen de samenwonenden ernstig is verstoord, dan kan de vrederechter dringende en voorlopige maatregelen opleggen. Deze maatregelen kunnen onder meer betrekking hebben op het verblijf in de woning. Zo kan de vrederechter de samenwonende niet-eigenaar het tijdelijk gebruik van de woning verlenen.